एक आठ-दा वरषाचं पोर वागास्नी पकडील का? शिका-यास्नी अद्दल घडवील काय? आणि चंदन चोरणा-या लोकांना हिसका दावील काय? पोर तसं लई मोठं नाय बघा. असंल आठदा वरषाचं. खर्र वाटत नाय ना? मग गडय़ांनो तुमाला हे पुस्ताक वाचायला पायजेल. या पुस्ताकाचा हिरू हाय चिन्ना. हा चिन्ना या सगल्या करामती करून दावतो बघा.
पण म्या आदी तुमास्नी त्याचा परेचय करून देवतो बघा. तर त्याचं आस्सं हाय की, चिन्ना हा बोरडी गावचा. तुमी इचाराल की ते कुठं आलं? तर ते हाय कोसबाड तालुक्यात. आन हा तालुका हाय ठाणे जिल्ह्यात. बोरडी गाव तसं लई ल्हान हाय. मंजी तिथं आदिवासींच्या पन्चीस-तीस झोपडय़ा हायती. त्यातल्या एका झोपडीत भिल्ल्या आणि मोगी हे नवरा-बायकू रातात. चिन्ना हे त्यांचं एकुलतं पोर. दोगंबी चिन्नाचे लई लाड करत्यात. चिन्ना हायच तसा हुशार पोर. आवं चिन्नाचं डोळं पिंगट. त्या पिंगटय़ा डोळ्यात लई कुतूहल भरलेलं. सारखं आय-बापास्नी ‘हे काय? ते काय? हे असं काय? ते तसं का?’ असले सवाल इचारून इचारून चिन्ना भंडाऊन सोडायचं बघा. बापुसाला भंडून टाकायचं. पण चिन्नाचा बापुस त्याला माइत असंल तेवढं सांगायचा. पोराचा चुणचुणीतपणा पाऊन मोगीचं काळीज तर सुपासुपाएवढं व्हायचं.
दिस जाऊ लागलं, तसा चिन्ना मोठ्ठा होऊ लागला. तसतशा त्याच्या खोडय़ाबी वाडू लागल्या. भिल्ल्या आणि मोगी कंटाळून गेले बघा, चिन्नाला आवरून आवरून. पण चिन्ना काय शांत बसायचं नाव घेईना. त्याचा बापुस सक्काली सक्काली कामाला जायचा. मायच घरी असायची. ती चिन्नाच्या खोडय़ानं आंबट होऊन गेल्ती. मग भिल्लानं त्याच्या शेजारच्या इठूचा इचार घेतला. इठू त्या गावातला लई हुशार माणूस. इठू मन्ला, ‘काय नाय चिन्नाला आसरम शाळंत पाठीव की!’ भिल्लाला बी तेचा इचार पटला. आसरम शाळा तसी लई लांब नवती, जवळच हुती. त्या शाळंतला मास्तर बी हुशार हुता. तो समद्या पोरास्नी लई बेस शिकवायचा. पोरांना बी लिहाय-वाचाय शिकायला मजा यायाची. चिन्ना दिसभर या शाळंत जाऊ लागला. पर ते बी फार दिस चाल्ललं नाय. मंजी झालं आस्सं की, ती शाळा तिसरीपत्तोरच हुती.
चिन्नाची शाळा सुटली आन मग दिसभर त्याला उनाडक्या करायला मोकळं रान घाऊ लागलं. आता तर त्यो शाळंत जाऊन जाऊन लई हुशार बी झाल्ता. त्यामुळं त्याच्या खोडय़ा लईच वाढल्या हुत्या. मोगी त्याच्या खोडय़ांनी रंजीस येऊ लागली. पण पोरगं काय थांबायचं नाव घेत नवतं. एक दिस काय झालं की, मोगीनं सांच्यासाठी झिंग्याची भाजी करायची ठरिवली. पण चिन्ना ते टोपलंच घिऊन पळाला. माय त्याच्या मागं, त्यो पुढं, माय त्याच्या मागं, त्यो पुढं. पण चिन्ना कसला घावतोय मायला? तो धूम पळाला. एकमद चिंगाट. चिन्ना एका उंच झाडाच्या शेंडय़ावं जाऊन बसला. पण त्याला आता वाईट वाटत हुतं. सांच्याला बापुस आला की, माय त्याला सांगणार. मग बापुस आपल्याला बडवणार, रागं भरणार. तो इच्यार करू लागला, काय करावं गडय़ा, मंजी बापुसाकडून मार बसणार नाय? मग त्यानं धना आणि केरूला ते झिंगे दिले आन त्यांच्याकडून त्यांचे मासे पकडायचे गळ घेतले. चिन्नानं मग नदीवर जाऊन रात होईतो बक्कळ मासे पकडले आणि इजई इराच्या ताठय़ात त्यो घरी आला. बापुस त्याला मारणार, तोच त्यानं चिन्नाकडचे बक्कळ मासे पायले. मग कशाला मारतोय बापुस? माय बी खुश झाली मासं पाऊन.
एक दिस काय झालं की, चिन्ना रानात गेल्ता. एका झाडाखाली झोपला हुता. त्याच्या अवतीभवतीच्या झाडावर लई माकडं हुती. त्यांची बारकी बारकी पिल्लं बी हुती. चिन्नाला वाटलं एक पिल्लू आपल्या घरी न्यावं. ते त्याला लई आवडलं हुतं. तो जवळ आलेलं एक पिल्लू घेऊन झोपडीकडं धावत सुटला. पिल्लू ‘ची ची’ करून ओरडायला लागलं. तशी माकडं त्याच्या मागं पळू लागली. चिन्ना पुढं पळतोय, माकडं त्याच्या मागं पळतायत. चिन्ना लई घाबरला बगा, इतक्या माकडांनी तेच्या मागं लागल्यावर. पण त्यानं काइ पिल्लू सोडलं नाय. तो झोपडीकडं धूम पळत हुता, पण माकडं बी काय कमी नवती. ती त्याच्याहुन चिंगाट पळत, त्याच्या मागं लागली हुती. काहींनी त्याला गाठून त्याच्या पायाला, अंगाला ओरखाडे काढले हुते. चिन्ना रक्तबंबाळ झाला. तसाच झोपडीजवळ आला. पण त्याची आय काठी घेऊन धावत आल्यावर बी माकडं मागं हटायला तयार नवती. मग चिन्नानं पिल्लाला सोडून दिलं. माकडं पळून गेली. पण चिन्ना आठदा दिस आजारी पडला. त्याच्या अंगावर- खांद्यावर माकडांनी लई ओरबाडे काढले हुते. त्याला उठता येत नवतं की बसता येत नवतं.
या दिसापास्नं चिन्नानं शाण्या माणसांसारखं वागायचं ठरिवलं.
चिन्ना एवढुसा पोर. पोर तसं लई मोठं नाय बघा. पण त्यानं मोठय़ा माणसांना जमायची नाय ती काम करून दावली? चोरटय़ा शिकाऱ्यांना पकडलं. चंदनाची झाडं तोडणा-या ठेकेदाराच्या माण्सांना अद्दल घडविली. चोरून बंदुका इकाणा-यास्नी पकडून दिलं. चिन्ना एकदा वागाला घाबरून पळाला. चिंगाट धावत आपल्या झोपडीकडं धावला. वाग बी त्याच्या मागं हुता. चिन्नानं आरडाओरडा केल्यानं शेजारपाजारचे लोक जमले. त्यास्नी पाहून वाग आल्यापावली पसार झाला. पण एरवी चिन्नाचं कवतुक करणा-या गावक-यांनी त्याला ‘पळपुटा’ म्हणून चिडवलं. चिन्नाला लई राग आला. त्यानं ठरिवलं या वागाला पकडून दावतो. चिन्ना लई जिगरबाज पोर. त्यानं शेवटी वागाला पकरलंच.
..आरारा, म्या एवढं समदं तुमास्नी सांगून टाकलं पर चिन्नानं शिकाऱ्यास्नी, चोरास्नी आन वागास्नी कसं पकरलं ते सांगलंच नाय. गडय़ानो, तुमी आसं करता का, हे पुस्ताकच वाचा ना दोस्तांनो. तुमास्नी समदं ठावं होईल. चिन्ना बी आन त्याचे पराक्रम बी. मग तुमी चिन्नासारखं मणाल, ‘झुंबा ऽऽ हो झुंबा ऽऽ हो’.
चिन्ना : मंजुश्री गोखले,
ज्योत्स्ना प्रकाशन, पुणे,
पाने : 70, किंमत : 30 रुपये
